voorbeeld van een fotodocumentaire

Democratie is minder eenvoudig dan het lijkt. En ondanks het digitale tijdperk vraagt democratie veel inzet van mensen. Een gemeenteraadsverkiezing is een heel proces dat al maanden van tevoren in gang wordt gezet. En denk niet dat je er dan al bent, want dan komt er ineens nog een referendum doorheen fietsen. Naast het stemmen op de lokale helden is dit natuurlijk ook een mooi moment om een landelijke vraag te stellen. Organisatorisch moet er echter dan wel rekening mee worden gehouden. Om nu eens van dichtbij te gaan zien hoe zo’n verkiezingsdag verloopt besloot ik een stembureau te gaan volgen in mijn woonplaats Zoetermeer. Het werd stembureau 25.  7.15 uur.  Op het moment dat ik arriveerde (net voor de opening) was het koud en heel vroeg. Ik zag enthousiaste vrijwilligers die alles gereed hadden. Keurig geordend en ingericht in de ter beschikking gestelde ruimte in REAKT een dagbestedingscentrum voor de geestelijke gezondheidszorg.

Om 7.30 uur kwamen de eerste stemmers binnen.

Een klusjesman die voor zijn werk nog even ging stemmen, (althans dat verraadde zijn outfit) een gehandicapte meneer in zijn scootmobiel en een wat oudere dame. Van hun gezicht viel af te lezen dat het belangrijk was om te gaan stemmen.

Toezicht en controle.

Wanneer we gaan stemmen gebeurt er heel veel. Er moet gecontroleerd worden of de stempas echt is en of deze niet is geblokkeerd. Daarnaast moet de legitimatie bekeken worden. Is dit de persoon die op de stempas staat? En wanneer de mensen in het hokje staan om te stemmen, mogen zij daar niet met anderen zijn. Dus ook geen kinderen. Er mag geen promotiemateriaal van een partij aanwezig zijn en beïnvloeding door een ander persoon mag niet. En dan zijn er natuurlijk nog mensen die hulp nodig hebben. Als mensen namelijk fysiek beperkt zijn, mogen zij van het hoofd van het stembureau geholpen worden. Binnen de grenzen van wat mag uiteraard.

Belangrijk is de registratie van de stem- of kiezerspas. Deze wordt toegezonden per post en moeten de mensen meenemen samen met een legitimatiebewijs. Middels een I-pad wordt de pas gescand en zo wordt de stem geregistreerd. Uiteindelijk moeten aan het einde de hoeveelheid passen aan het einde overeenkomen met de ingevoerde aantallen op de I-pad en moet het totaal ook weer overeenkomen met de getelde papieren stemmen (ook ongeldige stemmen vallen hieronder).

Registratie stempas

Onbruikbaar

Stemmers, kunnen zich vergissen en het stembiljet teruggeven. Dit biljet krijgt dan de stempel “onbruikbaar” en de stemmer krijgt een nieuw formulier (eenmalig).

Referendum

Bij deze verkiezingen werd ook een referendum gehouden. In de meeste stembureaus tegelijkertijd, maar op sommige plekken werd er alleen voor het referendum gestemd. Gemiddeld bleek daar de opkomst meestal lager te zijn. In dit bureau werden de stemmen voor het referendum later geteld. Eerst werden de totale stemmen per partij (Gemeenteraad) geteld om snel een uitslag bekend te kunnen maken. Bij het referendum kwam het voor dat mensen beide vakjes rood kleurden. Waarschijnlijk uit een stil protest.

Stemselfies

Mensen vinden het belangrijk om “selfies” (foto’s van zichzelf) te nemen, overal waar ze naartoe gaan. Tot op zekere hoogte mag dat. Maar andere mensen mogen er niet ongevraagd op gezet worden. Lijsttrekkers vinden het altijd leuk om op de foto te gaan als ze gaan stemmen.

21.00 uur

21 uur was het moment dat het stembureau dicht ging. Er mocht niet meer gestemd worden en het verzamelen van alle informatie werd gestart. Om uiteindelijk een proces verbaal op te kunnen stellen.

Tellen!

Nadat het procesverbaal is opgemaakt en alle bewijsstukken in enveloppen en bakken (volgens protocol) zijn opgeslagen is het eindelijk tijd voor het tellen. De vrijwilligers van de Gemeente Zoetermeer staan klaar als de stembiljetten worden “uitgestrooid” over het biljart.

Loopschoenen

Vanaf het legen van de stembussen (containers) ontstond er een ware slijtageslag. Eén voor één liepen de vrijwilligers langs het biljart, namen daar een stembiljet mee, vouwden dit open en liepen naar de voorzitter die het nummer van die partij te horen kreeg. Zo werden de stemmen per partij geregistreerd. De stembiljetten werden daarna op lange tafels per partij neergelegd met telkens de stemmen op de lijsttrekker op de tafel en de rest van de partij onder de tafel. In een dik uur werden alle (1036) stemmen verdeeld over de tafels. Nadat deze cijfers bekend werden per partij ging deze uitslag naar het centrale punt (stadhuis).

23.00 uur

Per Partij tellen

Nadat alle formulieren uitgespreid waren over de tafels begon het lastigste deel. Per partij tellen hoeveel mensen er op wie gestemd hadden. Terwijl dit plaatsvond gingen twee anderen aan de slag met de referendumbiljetten. Dit was eenvoudiger, er waren maar twee groepen; ja of nee. 994 mensen brachten een stem uit voor het referendum.

Rond 24.00 uur was al het tellen klaar. Met het inleveren van het proces verbaal en de I pad op het stadhuis kwam een einde aan deze dag om 00.30 uur. In dit stembureau was alles prima gegaan. En natuurlijk waren er verhalen van de dag. De moeder die persé met haar kind in het stemhokje wilde (“ik doe alles samen met mijn dochter”) tot de al dan niet geoorloofde hulp in een ander hokje. Weer een ander weer wilde eigenlijk meer tijd om nog even alle kandidaten door te nemen (ze had de lijst niet ontvangen thuis).. Een mooie dag met mooie verhalen in zomaar een wijk in Zoetermeer. Belangrijkste conclusie van de dag: mensen vinden het belangrijk om te stemmen en werken in een stembureau is leuk, maar ook vermoeiend. Gemeente Zoetermeer bedankt voor alle medewerking!